■ Evrope

Breathless (“Synonymes” – film franco-izraelit me regji të Nadav Lapid)

Résultat de recherche d'images pour "synonymes film"Lirik
Cinik
Ekscentrik
Poetik
Politik
Nevrik
Ironik
Irritues
Stimulues
Destabilizues
Ekspresionist
Antikonformist
Idealist
Antinatyralist
Kurajoz
Ambicioz
Rigoroz
Konceptual
Brutal
Seksual
Antiseksual
Radikal
Zjarr
Fishekzjarr
Revolucionar

 

*

Te vjen nga nuk e pret: filmi me i mire (më i bukur? më fashinant? më impresionues?) parë prej kohesh ne nje ekran kinemaje na qenka nje film franco-izraelit, i folur kryesisht në frengjisht (por dhe pjeserisht në hebraisht), me nje regjizor izraelit por qe i vendos ngjarjet në mes te Parisit (amà edhe me disa flashback në Izreal), gjithe duke mos rene ne multikulturalizem 5 lekesh.

Së pari, historia e filmit me dy fjale: Yoav, nje djale i ri izraelit mberrin ne Paris, me shpresen qe Franca dhe gjuha franceze te kthehet në strehen qe do e shpetoje nga çmendia qe e ka kapluar vendin e tij te origjines. Por Yoav eshte vetë “i çmendur”…

Image associée

*

“Synonymes” (nuk besoj se titulli ka nevoje per perkthim) eshte nje konstrukt kinematografik qe i ka brenda te gjithe epitetet që permend ne krye te kesaj review-je. Nje shembull : me te njejten shpejtesi qe dikush mund ta etiketoje si ‘film abstrakt’, po aq shpejt nje tjeter spektator do thosh: po ku eshte parë nje film më i misheruar (embodied) se ky? Ku eshte parë lojë më elektrike (nuk thashe histerike !) se ajo e aktorëve në kete film, me qellim ikjen nga natyralizmi, qe eshte dhe semundja nr 1 e kinemase aktuale? (mu kujtuan filmat e Pasolinit, sidomos ata te fundviteve ‘60, antinatyralistë ne kulm si “Edipo Re”, “Teorema”, “Porcile” apo “Medea”). Gjithçka në film ka per baze idenë dhe trupin (trupi biologjik) per te na ofruar nje film sa intelektual (ideja) aq dhe fizik (trupi), pa rene per asnje sekonde te vetme ne formalizem (imazhi si qellim ne vetvete).

Forma eshte permajtje dhe permbajtja eshte forme : ndofta u desh nje emigrant, nje elektron i lirë qe zbarkon ne Paris (permbajtja, historia e filmit), pra qe zbarkon në nje prej kryeqyteteve kryesore te Europes që nje film ne te cilin flitet frengjisht (pra nje film europian) te shperthejë vizualisht në mijra drita fishekzjarri (forma e filmit) per te mrekulluar syte e spektatorit (para se gjithash europian: filmi, habitshmerisht fitoi Ariun e Arte ne festivalin e filmit ne Berlin ne 2019) por edhe i cilesdo tjeter kombesi : “Synonimes” nuk i jep asnje shanc diktatures se identiteteve perkundrazi, ofron nje tjeter mundesi: ate qe revol(ta)ucioni edhe mund te ndodhe.

ps1 : filmat e mire, në me te shumten e rasteve, fshehin gjithmone nje homazh kinematografik dhe “Synonymes” eshte nje i tille : 60 vjet pas “Breathless” (1959) të Godard, nje regjizor po aq ‘i çmendur’ sa ai francez (por kete rradhe nje izraelit) filmon nje emigrant në… Paris ! Rastesi ??
L’image contient peut-être : 1 personne, gros plan et texte  Image associée

ps2 : në 2012, kam pas pare filmin e pare te ketij regjizori : “Polici“. Nuk me ka pas pelqyer. Më eshte dukur tipik i filmave qellim-mirë por qe bien ne formalizem kinematografik. Nuk e para pare filmin e tij te dyte (Mësuesja, në 2014). “Synonimes” eshte ‘i treti i verteti’ : nje magji kinematografike qe ndodh ‘rralle e per mall’ !

ps3: me te gjitha gjasat, ky eshte film autobiografik, por ne kesi rastesh eshte koha qe e konfirmon nje gje te tille…

Résultat de recherche d'images pour "synonymes film"

nota: 10.0 (me shume xixa fishekziarresh)

 

TRAILER :

 

 

Advertisements

Todo sobre mi vida (“Dhimbje dhe famë” [Dolor y gloria] – film spanjoll me regji të Pedro Almodovar)

Nuk i kisha pare dy filmat e fundit te me te famshmit regjizor aktual spanjoll, pra te Almodovarit : as “Los amantes pasajeros” por as “Julieta” (te cilin, ne fakt, do doja ta shihja nje dite). Nuk me paten interesuar : qe prej “La piel que habito“  (Lekura nen te cilen jetoj), film qe me kish zhgenjyer, kisha krijuar pershtypjen se Almodovar nuk mund te ‘riciklohej’ më dhe e kisha braktisur, si te thuash, pa ndonje inat (filmi i fundit i tij qe me ka pas pelqyer ka qene “Perqafimet e ndrydhura“, në 2009)

Por “Dolor y gloria” jo vetem u prit fort mire ne festivalin e fundit te Kanes por ato medie te cilave ua kam deri diku besën, mendonin se filmi e meritonte plotesisht Palmen e Arte (çmim qe Almodovar nuk e ka marre kurre). Dhe levdatat ishin me superlativa.

E qe ne fakt, jane te merituara.

*

Résultat de recherche d'images pour   “Dolor y gloria” eshte film thellesisht autobiografik, biles eshte hera e pare qe Almodovar ben nje te tille (edhe pse, në plot filma te tij fshiheshin elemente autobiografike).

Historia eshte ajo e Salvador Mallo-s, nje regjizor tek te 50-at (qe kohe me pare ka njohur nje sukses te jashtezakonshem (gloria) por qe aktualisht nuk ben më filma per shkak te dhimbjeve (dolor) te shumta fizike per shkak te te cilave ai vuan. Rastesisht, Salvadori ritakon Alberto Crespo-n, aktorin-fetish te tij te dikurshem me te cilin eshte zemeruar prej shume vitesh.
Salvadori, gjithashtu, rikujton gjate filmit femijerine e tij me nenen e saj ne Paterna,  qytetin e vogel te lindjes (rolin e te jemes e luan Penelope Cruz)

Rolin e regjizorit e luan Antonio Banderas, aktor-fetish i Amodovarit në plot filma te tij. Pra eshte me teper se evident karakteri aurtobiografik i filmit i cili, fare mire mund te quhej “Todo sobre mi vida” (si homazh i nje tjeter filmi te Almodovar e qe titullohej “Todo sobre mi madre” (Gjithçka mbi nenen time) : GJITHCKA MBI JETEN TIME !

Résultat de recherche d'images pour

*

Filmi i mire, shume shume i mire biles!  Në pamje te pare, ai nuk permban asnje intrige dramatike : personazhi kryesor ka vetem nje objetiv : te qetësoje dhimbjet e tij fizike (kryesisht nepermjet drogerave te forta si heroina) dhe keshtu te kete mundesi te rifilloje aktivitetin e tij profesional. Por Almodovar arrin te perçoje nje fuqi emocionale qe sot eshte fort e rralle në kinema ! (pa dyshim, pêrmes melankolise se gezueshme, karakteristike jo pak tipike e filmave te tij).

Shumë spektatorë mund te thone se filmi eshte nje far “8 & ½” e Fellinit. Dakort (po te kemi parasysh qe nje pjese e mire e tij ngrihet mbi kujtimet (souvenirs), biles shpesh edhe ato intime (filmi, meqe rà fjala, mund te titullohej edhe me nje titull te tretë: HUMILITY – Përunjësi), por lënda kinematografike e spanjollit nuk ka shume te beje me ate te italianit dhe eshte e nje tjetre natyre nga “8 & ½”.

E meqe dolem tek filmat autobiografike, ja nje top-15, sigurisht subjektiv, i filmave te mi te preferuar autobiografikë 

1. The Mirror (Zerkalo) – film rus me regji te Andrej Tarkovskit

 

 

 

 

2. 8 & ½  – film italian me regji te Federico Fellinit

 

 

 

3. Ne nuk do plakemi bashkë (Nous ne vieillirons pas ensemble) – film francez me regji te Maurice Pialat

 

 

4. The time that remains – film palestinian me regji te Elia Suleiman

 

 

5. Caro diario – film italian me regji te Nani Morettit

 

 

6. The boys from  Fengkuei – film taivanez me regji te Hou Hsiao Hsien

 

 

7. Rruga Santa Fé – dokumentar kilian me regji te Carmen Castillos

 

 

 

8. Vizita, ose: kujtime dhe rrefime (Visite ou mémoires et confessions) – film portugez me regji te Manoel de Oliveira

 

 

 

9. JLG/JLG autoportrait de décembre – film francez me regji te Jean-Luc Godard

 

 

 

10. Takeshis‘ – film japonez me regji te Takeshi Kitano

 

 

 

11. Le filmeur – film francez me regji te Alain Cavalier

 

 

Image associée12. Portret i nje vashëze në Bruksel në fund te viteve ’60 – film belg me regji te Chantal Ackerman

 

 

 

13. Si jam grindur me jeten time seksuale (Comment je me suis disputé… ma vie sexuelle) – film francez me regji te Arnaud Desplechin

 

 

Image associée14. Të dashurat e mia te femijerise (Mes petites amourueses) – film francez me regji te  Jean Eustache

 

 

 

15. Mektoub my love – film francez me regji te Abdellatif Kechiche

 

 

*

Filmit te fundit te Almodovar sigurisht qe i duhet gjetur nje vend ne kete liste

Image associée

 

Nota 9.0

TRAILER :

 

(vijon ne faqen 2)

Pages: 1 2

Kupa tashmë e derdhur e vëllezërve Dardenne (“I riu Ahmed” [Young Ahmed] – film belg me regji te Jean-Pierre & Luc Dardenne)

Résultat de recherche d'images pour

Herën e fundit me vellezerit belgë jemi takuar në dhjetor të 2016 me filmin e tyre të parafundit «La fille inconnue» (Vajza pa emër). Ashtu si dhe pararendësi i tij, edhe «I riu Ahmed» (Le jeune Ahmed) ishte ne listen e 20 filmave konkurues per Palmen e Arte ne festivalin e fundit te filmit ne Kanë (2019) prej nga u kthye bile me çmimin e mizaskenes (dmth çmimin «Best Director »). Ohoho, lum si ata : Dardenne-t e kane pasaporten e tyre per te shkuar në Kane pa date skadimi, pra te perjetshme. Pothuaj njesoj edhe çmimet. Nejse, pak rendesi ka kjo (por duhet pranuar se dhe nga ky aspekt, eshte bere çik problematike pjesemarrja e tyre automatike ne eventin më te rendesishem kinematografik në bote).

*

Heren e fundit, pra para 3 vjetesh, isha shprehur se «Vajza pa emer» (La fille inconnue) ishte pika e ujit qe derdhte kupen e mbushur te filmave te tyre. Domethene : film i tepërt qe perserit skemën tashme pothuaj te ezauruar te filmave te vellezerve belgë. Që i bie: heroi(na) kryesor(e) kembengul si mushka te realizoje objektivin e tij(te saj) “si puna  budallait“, nderkohe qe ka kunder gjithe mjedisin perreth tij(saj). Shkurt, nje konstruksion i kalkuluar ne baze te nje modeli.
Jezusi me nje fjale.

*

Image associéeProblemi eshte se kesaj rradhe Dardenne-t kane prekur fundin (ose thene ndryshe : vazoja tashme ishte e mbushur ndaj duhej me patjeter te pakten te ndryshohej vazoja). Dhe kulmi eshte se kemi te bejme me nje… Rosetë te dyte. «Rosetta», 1998, Palmë e Arte ne festivalin e Kanës, eshte filmi i tyre i katert dhe ne nje far’ menyre eshte ‘nona’, pra modeli mbi te cilin mbeshteten pothuaj te gjithe filmat pasardhës te tyre (periudha 1998-2018).

Qe prej asaj kohe, pra duke filluar nga «Rosetta» e cila :
–  në fund te filmit behet gati te hedhe ne erë me anê te gazit mobilhome-in (camper-in) e saj duke vrare edhe veten me ate rast (por nuk i shkon deri ne fund gjestit)
– «Lorna» (2008), shqiptarja qe qellon veten e pastaj ngré padi kunder burrit se me demek eshte ai dhunuesi, me qellim qe te realizoje divorcin;
– «Çuni me biciklete» (2011) bie nga pema, por (sigurisht) qe nuk vdes
– Marillon Cotillard tek «2 dite & 1 nate» (2014) kaperdin nje grusht me ilaçe gjumi por dhe ajo (sigurisht!!) qe po ashtu nuk vdes
– doktoresha tek «Vajza pa emer» (Une fille inconnue, 2016) e cila bie ne gropë por siguriiiisht qe ja arrin te dale prej gropës

Etj, etj.

Dhe vijme tek «Young Ahmed». Sigurisht qe edhe Ahmedit do ti ndodhe diçka (ma falni kete SPOILER) : ai kacavjerret majë nje pallati dhe… sigurisht qe bie !

***

Dy fjale gjithsesi per historine e filmit:
«I riu Ahmed»  trajton nje nga temat më te nxehta te aktualitetit në vendet europiane (dhe jo vetem) : ate te radikalizimit islamist.

Në qender eshte pra Ahmedi, nje adoleshent tek të 13-at. Ahmedi eshte nje çun shume i urte, shume i perkorë, shume i edukuar. Cik trashaluq fizikisht, Ahmedi eshte shume i devotshem, si te thuash: syrit te spektatorit nuk mund te mos i bjere ne sy urtesia e tij dhe silueta prej çuni te sjellshem qe jeton me te jemen franceze, e cila eshte divorcuar nga i shoqi (i cili padyshim qe duhet te kete qene me origjine arabe, por qe spektatori nuk e sheh ne film). E ëma eshte pijanece (e mesojme kete gje permes nje bisede te shkurter ne familje) dhe Ahmedi (sigurisht !) e urren kete gje. A thamë qe Ahmedi eshte çun i devotshem? E ka gati te shkruar ne balle.

Por ja qe Ahmedi eshte kembe e koke nen influencen e nje imami ekstremist (te cilin e shohim edhe ne film). Keshtu qe nje dite, Ahmedit «ja jep truri» dhe per pak (sigurisht qe jo !) sa nuk vret mesuesen e tij «të pafé», edhe pse imami nuk i ka thene kurre te kryejë nje akt te tille. Por duke qene se ai eshte nen 16 vjeç, Ahmedi nuk mund te beje burg keshtu qe e çojne ne nje qender edukimi. Por dhe atje, a ha, sigurisht qe Ahmedi nuk heq dore nga fiksimet e tij islamiste: o do e vrase zyshen e tij te pafé, o rashe e vdiqa (oops !).

Ja kaq eshte historia. Fundin fare nuk po e them, por ç’rendesi ka : une e shtyva kohen në kinema duke parashikuar se ç’do ndodhte minute pas minute me Ahmedin. Dhe sigurisht qe i gjeta te gjitha.

Résultat de recherche d'images pour

*

E megjithate, pra edhe pse tema eshte nga më delikatet sot per sot, film më të pademshem (pra as shpirtkeq, as shpirtmire, as cinik as xhentil, as… as…) nuk me kishin zene syte !

Padyshim, vellezerit Dardenne i jane ruajtur si djallit temes se nxehte te radikalizmit islamist dhe nuk kane guxuar per asnje sekonde te vetme te japin, qofte dhe ne menyre te vaket, nje opinion te tyrin. Fare! Kane aplikuar si me kalk skemen e lartpermendur te «Rosetta»-s (dmth te Jezuit)  dhe ohoho, u bë filmi. Nga ana tjeter, juria torollake (në ¾ e saj) e festivalit te filmit në Kanë doemos qe s’ka pare ndonjehere nje film te Dardenne brothers dhe sigurisht qe do ja jepte nje çmim. Shkurt : vellezerve Dardenne u ka rene bixha.

Konkluzion 1 :

Pergjithesisht, per filmat e keqij horror, thuhet: filmi nuk më ndolli madje as frikë (I’m not even afraid !).
Per «Të riun Ahmed» do thosha : madje as shqetesues (turbullues).

Konkuzion 2 : në shkofsha më ne kinema per te pare nje film te vellezerve Dardenne, u befsha… belg !

Nota 4.0

TRAILER :

 

(vijon ne faqen 2)

 

Pages: 1 2